วันนี้ (18 มีนาคม 2565) ที่ห้องแอมเบอร์ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองธานี จ.นนทบุรี ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวภายหลังเป็นประธานในพิธีเปิด Kick off งานวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ว่า ปัญหาผลิตภัณฑ์สุขภาพ อาหาร ยา และเครื่องสำอางที่ไม่มีคุณภาพจากตลาดนัด รถเร่ ที่เข้ามาขายในชุมชน ทำให้ชาวบ้านตกเป็นเหยื่อโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ต้องสูญเสียทรัพย์สิน เกิดการเจ็บป่วยหรืออาจเสียชีวิต กระทรวงสาธารณสุขตระหนักถึงความจำเป็นในการแก้ปัญหาดังกล่าวอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นให้ประชาชนมีความรู้ที่ถูกต้องและมีเครื่องมือตรวจสอบความไม่ปลอดภัยของผลิตภัณฑ์สุขภาพได้ด้วยตนเอง จึงมอบหมายให้กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ขับเคลื่อนงานวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนและพัฒนาระบบการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพในระดับปฐมภูมิทั้งประเทศ โดยร่วมกับภาคีเครือข่ายด้านสาธารณสุขและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่และได้จัดตั้งศูนย์แจ้งเตือนภัย เฝ้าระวัง และรับเรื่องร้องเรียนปัญหาผลิตภัณฑ์สุขภาพในชุมชน ตำบล และอำเภอ จำนวน 547 แห่ง กระจายอยู่ในพื้นที่ 419 อำเภอ หรือคิดเป็นร้อยละ 47.7 ของอำเภอในประเทศไทย มีอำเภอต้นแบบศูนย์แจ้งเตือนภัยทั้งหมด 24 แห่งกระจายอยู่ในทุกเขตสุขภาพ และมี “อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน” ซึ่งเป็นอสม.ที่ผ่านการอบรมตามหลักสูตรของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กว่า 13,000 คนทั่วประเทศ เป็นกลไกหลักที่ช่วยดูแลสุขภาพและสื่อสารแจ้งข่าวร้าย กระจายข่าวดีให้กับคนในชุมชน ผ่านระบบฐานข้อมูลหน้าต่างเตือนภัยสุขภาพ”กรมวิทย์ with you” ทำให้เกิดเครือข่ายในการแก้ไขปัญหาด้านคุ้มครองผู้บริโภคของชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม ส่งผลให้การสาธารณสุขไทยเข้มแข็ง ประเทศไทยก้าวสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน
นอกจากนี้กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ยังได้พัฒนาคุณภาพและกระบวนการผลิตผลิตภัณฑ์ชุมชน OTOP และ SMEs ด้านอาหารและเครื่องสำอางผสมสมุนไพรให้ได้มาตรฐาน จนสามารถยกระดับคุณภาพผลิตภัณฑ์สู่ Smart product รวม 81 ผลิตภัณฑ์ และSafety productรวม 139 ผลิตภัณฑ์ เพิ่มขีดความสามารถของผู้ประกอบการในการแข่งขัน และยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนให้มีคุณภาพได้มาตรฐาน สร้างโอกาสการต่อยอดสู่ตลาดสากล ทำให้ผู้บริโภคเกิดความเชื่อมั่นในคุณภาพผลิตภัณฑ์ สร้างความเข้มแข็งให้กับเศรษฐกิจชุมชนและเศรษฐกิจของประเทศ
ดร.สาธิต กล่าวต่อว่า ในวันที่ประเทศไทยต้องเผชิญกับโรคโควิด 19 อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน และอสม. ATK ได้นำความรู้ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ไปใช้ทำงานอย่างเข้มแข็ง ทั้งเฝ้าระวังตรวจคัดกรองด้วยชุดตรวจ ATK เชิญชวนฉีดวัคซีน การช่วยเหลือรักษาผู้ป่วย และการจัดระบบเฝ้าระวังโควิด 19 ในชุมชน พร้อมกันนี้ขอขอบคุณ และชื่นชม อสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน เป็นด่านหน้า ทุ่มเท เสียสละ ทำงานเพื่อส่วนรวม ในการเฝ้าระวังความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์สุขภาพ รวมทั้งการส่งเสริมการป้องกันควบคุมโรคในชุมชน
นายแพทย์ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวเพิ่มเติมว่า เนื่องในวันอาสาสมัครสาธารณสุขแห่งชาติ ซึ่งตรงกับวันที่ 20 มีนาคมของทุกปี กระทรวงสาธารณสุขได้จัดกิจกรรมสร้างขวัญกำลังใจให้แก่ อสม.ที่เป็นกำลังสำคัญในการพัฒนางานสุขภาพของประชาชนอย่างต่อเนื่อง โดยการยกย่องและเชิดชูเกียรติ อสม.ที่ทำความดี ความชอบ และมีผลงานอันเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติเป็นประจำทุกปี และมีการมอบรางวัล อสม.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ดีเด่นระดับชาติ และระดับภาคอีกด้วย โดยในปีนี้มีผู้ที่ได้รับรางวัล อสม.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ดีเด่น ระดับชาติ จำนวน 1 ราย ได้แก่ นางสาวรัชณี บุญสกันท์ อสม. หมู่ 4 ต.พะตง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ส่วนรางวัล อสม.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ดีเด่น ระดับภาค จำนวน 3 ราย ได้แก่ ภาคเหนือ นางสาวสุธารส ทาเสน อสม. หมู่ 4 ต.สถาน อ.นาน้อย จ.น่าน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นางสาวศิริวรรณ ภูเวียง อสม. หมู่ 3 ต.นาม่วง อ.ประจักษ์ศิลปาคม จ.อุดรธานี ภาคกลาง นางภัคพัฒ ทองเหลือ ต.คูคต อ.ลำลูกกา จ.ปทุมธานีและอสม.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชน ดีเด่น ระดับเขตอีก 8 ราย
นางสาวรัชณี บุญสกันท์ อสม. หมู่ 4 ต.พะตง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ผู้ได้รับรางวัลอสม.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนดีเด่นระดับชาติ กล่าวว่า ตนเองเป็นอสม.วิทยาศาสตร์การแพทย์ชุมชนซึ่งเป็นสาขาใหม่ที่กำลังบรรจุในหลักสูตรอสม. โดยนำเอาเครื่องมือชุดทดสอบ Test Kit ต่างๆที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์พัฒนามาใช้เป็นเครื่องมือในการตรวจสอบผลิตภัณฑ์อาหาร ยา เพื่อวัดผลให้ประชาชนเห็นข้อมูลเชิงประจักษ์ในการดูแลสุขภาพของตนเองและของชุมชน ซึ่งปัญหาภัยสุขภาพที่พบในพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นเรื่องของการใช้ยาลูกกลอน ยาแผนโบราณ ที่มีปนเปื้อนสารสเตียรอยด์ และสารปนเปื้อนในผลิตภัณฑ์อาหารต่างๆ เช่น บอแรกซ์ สารไนเตรดต่างๆ เราจึงต้องนำชุด Test Kit มาใช้ตรวจสอบเพื่อยืนยันว่าผลิตภัณฑ์เหล่านี้มีความปลอดภัย เพื่อทำให้คนที่ซื้อไปบริโภคได้รับความปลอดภัย นอกจากนี้ในช่วงที่โควิด 19 ระบาด อสม.นักวิทย์ในชุมชนยังมีส่วนช่วยให้ประชาชนรู้จักเลือกใช้ชุด ATK ที่มีคุณภาพ อย่างน้อยต้องมีการผ่านอย. และได้ลงพื้นที่สอนให้ชาวบ้านใช้ชุด ATK เป็น ให้สามารถตรวจสอบได้ด้วยตนเองและสามารถอ่านผลได้และเข้าใจผล รวมทั้งรู้ถึงขั้นตอนการปฏิบัติตัวหากพบผลเป็นบวกต้องติดต่ออย่างไรหรือต้องกักตัวอย่างไร ในวันนี้ที่ได้รับรางวัลรู้สึกเป็นเกียรติและยินดีอย่างยิ่งที่ได้เป็นตัวแทนของคนในชุมชน ซึ่งในชุมชนตำบลพะตงของเรามีการทำงานที่มีความมุ่งมั่นและเข้มแข็งเพื่อดูแลสุขภาพคนในชุมชนของเราอย่างต่อเนื่อง